Dorośli z głębszą niepełnosprawnością intelektualną jako partnerzy, małżonkowie i rodzice

Seksualność osób niepełnosprawnych to temat, który jeszcze do niedawna był tematem tabu. I tak naprawdę, mimo iż od czasu do czasu wypływa on na szkoleniach czy też w mediach, wciąż pozostaje poza sferą poznania. Ani rodzice dzieci, i to nie tylko dzieci z ?głębszą? niepełnosprawnością intelektualną, ani nauczyciele, wychowawcy czy terapeuci nie zauważają, albo starają się nie zauważać procesu dorastania i dojrzewania, w tym dojrzewania płciowego. Rodzące się potrzeby seksualne są z góry tłumione w zarodku, albo przez stanowczy zakaz dotyczący mówienia o ?tych sprawach?, albo też przez obniżające popęd leki. Tymczasem temat ten wciąż stanowi problem, którego nie rozwiąże chowanie głowy w piasek. I mimo różnicy w podejściu odnośnie kwestii zakładania rodziny przez osoby niepełnosprawne intelektualnie, stosunków seksualnych pomiędzy nimi, czy posiadania dzieci, praktyka pokazuje, że trzeba o seksualności mówić. Co więcej, trzeba edukować, w jaki sposób mówić.
Jako osoba pracująca z dorosłymi osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, sama wielokrotnie miałam dylemat w jaki sposób przekazywać pewne treści i jak zareagować na rodzące się poczucie bliskości pomiędzy osobami poddanymi terapii. Dlatego też poszukiwałam lektury, która naprowadziłaby mnie na właściwe tory, która traktowałaby holistycznie kwestię seksualności oraz rozwiała moje wątpliwości. Dlatego też sięgnęłam po opracowanie Remigiusza Kijaka, doktora habilitowanego nauk społecznych w zakresie pedagogiki, który zajmuje się m.in. studiami nad seksualnością osób niepełnosprawnych. Jego książka pt. ?Dorośli z głębszą niepełnosprawnością intelektualną jako partnerzy, małżonkowie i rodzice?, opublikowana nakładem Oficyny Wydawniczej ?Impuls?, może nie rozwiązała wszystkich moich problemów i nie dała gotowych odpowiedzi, ale z pewnością pozwoliła wysnuć własne wnioski i stała się impulsem do kontynuacji naukowych poszukiwań i zgłębiania tematu.
Przedmiotem analiz autora, stała się osoba z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębszym ? wszelkie dane zamieszczone w książce dotyczą osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub pograniczem stopnia umiarkowanego i znacznego. Publikacja składa się z dwóch części, teoretycznej oraz badawczej. W części pierwszej poruszone zostały zagadnienia dotyczące szeroko rozumianej dorosłości osób niepełnosprawnych intelektualnie, wchodzenia przez nich w związki oraz budowania relacji. Znajdziemy tu m.in. przedstawienie koncepcji teoretycznych opisujących dorosłość i role społeczne, jakie pełnią osoby z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, a także teorie socjokulturowe, które wyjaśniają dobieranie się ludzi w pary. Szczególnie interesujący jest rozdział poświęcony związkom partnerskim / małżeńskim, a także rodzicielstwu osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Część badawcza książki zawiera prezentację wyników uzyskanych z analizy badań przeprowadzonych na przełomie 2014 i 2015 roku w wybranych miastach i wsiach na terenie Polski. Założonym celem prowadzonych przez Kijaka badań było poznanie życia partnerskiego lub / i małżeńskiego oraz rodzicielskiego osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną oraz analiza zewnętrznych i wewnętrznych uwarunkowań, które przyczyniły się do usamodzielnienia i ustabilizowania oraz satysfakcji życiowej osób badanych, jako partnerów, małżonków lub rodziców. Ten cel pozwolił na sformułowanie trzech zasadniczych problemów badawczych, zaś wyniki przeprowadzonych badań pozwoliły uzyskać wgląd w życie osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną i odpowiedzieć na pytania o czynniki, które decydują o tym, że niektóre osoby niepełnosprawne intelektualne tworzą związki partnerskie i prowadzą stosunkowo niezależne życie, o codzienność życia tych osób w związku oraz plany rodzicielskie badanych par.
Książka, choć przedstawia w naukowy sposób problem zakładania rodziny i rodzicielstwa osób niepełnosprawnych intelektualnie, z pewnością będzie zrozumiała i przydatna również dla osób, które interesują się bardziej praktyczną stroną zagadnienia. Rozważane przez autora kwestie są bowiem nie tylko aktualne, ale w coraz większym stopniu będą angażowały wszystkie osoby uczestniczące zarówno w procesie dorastania dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, jak i towarzyszące im w kolejnych etapach życia.

Z wielkim zainteresowaniem przeczytam książkę autorstwa Pana Remigiusza Kijaka, ponieważ zagłębił w niej tematykę, która na ogół sprawia wielkie poruszenie wśród społeczeństwa, a mianowicie niepełnosprawność intelektualną ludzi w książce pt. Dorośli z głębszą niepełnosprawnością intelektualną jako partnerzy, małżonkowie i rodzice.

Otóż muszę podkreślić na samym wstępie, że autor bardzo profesjonalnie podjął się rozpatrzeniu tego tematu oraz co jest, bardzo ważne dobranie odpowiedniej literatury, która jest mi znana z innych gałęzi dziedzin pedagogiki. Dzięki temu, że podkreślił znaczenie roli wiedzy o zdobytych materiałach służących mu na bieżąco, które dotyczą tak zwanych doświadczeń codziennych. Na przykładzie wiedzy o dziejach jednostki, opowiadanie o jej życiu spowodowało to zakres przydatny do konstrukcji zarysu wiedzy o osobie niepełnosprawnej. Pomocny tutaj był Panu Remigiuszowi Kijakowi wywiad biograficzno-narracyjny, który posłużył mu w celu do wykorzystania na podstawie badań empirycznych. Istotne było dla niego przygotowanie kwestionariuszy wywiadu rozumiejącego, który pozwoliłby mu na swobodne opisy linii tematycznych biografii. Ważne dla niego było przeprowadzenie badań, które prowadzone, były w województwach: małopolskim, kujawsko-pomorskim i wielkopolskim. Miejsca, które miały znaczenie dla autora podczas prowadzenia badań to; dom opieki społecznej, dom rodzinny, warsztat terapii zajęciowej, środowisko otwarte- samodzielne mieszkanie, mieszkanie chronione.

Moją szczególną uwagę zwróciłam na tabelki, które są przez autora opracowane w sposób przejrzysty. W drugim rozdziale Czytelnik dokładnie zapozna się ze strukturą zachowań wiążących.

Autor trafnie i delikatnie analizuje temat głębokiej niepełnosprawności wśród grupy społeczeństwa ludzi dorosłych, co pozwoliło mu w adekwatny sposób ocenić problematykę badawczą w rozdziale czwartym. Wiedza metodologiczna autora stanowi tutaj szeroki zakres kluczowy, dzięki któremu wypowiedzi ankieterów są pełne osobistych ocen, co pozwoliło

Czytelnikowi przyjrzeć się z bliska problematyce ludzi z głęboką niepełnosprawnością intelektualną.

Jak widać, autor lubi indywidualność jednostki, ponieważ może inaczej spojrzeć na problem związany z głęboką niepełnosprawnością wśród badanej grupy społeczeństwa.

Nie można zapomnieć o słowie miłość, które pojawiło się wśród badanych osób około 759 razy. Miało ono wiele znaczeń dla badanej grupy wiekowej. Pan Remigiusz zaznaczył znaczenie następujących słów: rodzina, posiadanie własnego potomstwa, szacunek, dobra materialne, bliskość fizyczna. Dla autora jest, równie ważna analiza sematyczna o cechach partnera ma istotne znaczenie, gdyż na podstawie ich wypowiedzi opracował w kategorie nazwane przez niego: partner wyobrażony: marzyłam, myślałam o takim chłopaku, mój ideał oraz partner rzeczywisty, który ma odniesienie do partnera właściwego.

Napisane opisane są przez Pana Remigiusza Kijaka przykłady par osób mieszkających samodzielnie tzw. pary środowiskowe. Osobiste uwagi autora stanowią tutaj dodatkowy element: dokonane komentarze pod rozdziałami oraz opracowanie tabel jako własnego źródła informacji. Wiadomo jest, że nie każda osoba niepełnosprawna lubi opowiadać o swoim życiu oraz poruszać kwestię tematyki swojego życia zawartego w doświadczeniu seksualnym.

To książka, która została napisana przez autora z pomysłem, językiem zrozumiałym, zawiera 8 ciekawie skonstruowanych rozdziałów, a przy tym spowoduje, ze wielu z odbiorców zmieni horyzonty myślenia na temat niepełnosprawności głębokiej.

Oficynie Wydawniczej Impuls dziękuje za egzemplarz książki.

Pan Remigiusz Kijak to przykład pisarza, który podjął się napisania o zagadnieniu trudnym, ale w naszym społeczeństwie ważnym do akceptacji. Wiele zagadnień dzięki tej książce przybliży tematykę tabu Czytelnikowi oraz zwiększy zakres dotyczący wiedzy o głębokiej niepełnosprawności wśród dorosłych.

Polecam przeczytać każdemu Czytelnikowi tę książkę, która stanowi przykład publikacji, która wielu wskaże pozytywną drogę do celu, by być otwartym dla ludzi o głębokiej niepełnosprawności.

Z recenzji wydawniczej prof. Iwony Chrzanowskiej: ?Autor w środowisku naukowym pedagogów specjalnych znany jest z publikacji poruszających kontrowersyjne, ?niewygodne? tematy tabu. Tak było w przypadku seksualności osób z niepełnosprawnością, tak jest i teraz, gdy na warsztat wziął zagadnienie miłości, związków i rodzicielstwa osób z niepełnosprawnością intelektualną, i to w dodatku głębszego stopnia. Remigiusz Kijak, badając interesujące go zagadnienie, przeprowadził siedemdziesiąt jeden wywiadów z heteroseksualnymi parami osób, z których przynajmniej jedna ujawnia niepełnosprawność intelektualną [?].
Celem pracy było poznanie poprzez narrację realiów życia partnerskiego, rodzicielstwa osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. Autor dokonał analizy doświadczeń, uwarunkowań, subiektywnych przeżyć, ale również społecznego wsparcia/braku wsparcia jako warunku możliwości usamodzielnienia się, stabilizacji i satysfakcji/braku satysfakcji życiowej dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną. Powstała w ten sposób książka niezwykła. Warto również zaznaczyć, że monografia porusza w części empirycznej problemy dotąd niemal nieobecne: ?zakotwiczenie? w związku, stabilizacji życia w parze, potomstwa, planów życiowych pozostających w związkach osób z niepełnosprawnością intelektualną głębszego stopnia. Na uznanie zasługują kompetencje metodologiczne Autora, dotyczące sposobu realizacji badań, prezentacji wyników, ich interpretacji w odniesieniu do aktualnego stanu wiedzy teoretycznej i empirycznej, zasad etycznych. Otrzymujemy publikację, która jest nie tylko nowatorska w zakresie tematyki, ale również bardzo ważna społecznie. Oby stała się rysą na skale konserwatyzmu i ksenofobii myślenia o dorosłości i związkach osób z niepełnosprawnością intelektualną?.

Oficyna Wydawnicza Impuls http://impulsoficyna.com.pl/recenzje/dorosli-z-glebsza-niepelnosprawnoscia-intelektualna-jako-partnerzy-malzonkowie-i-rodzice,1872.html